Mga Uri ng Tula Ayon sa Pamamaraan

Mga Uri ng Tula Ayon sa Pamamaraan

Epifanio San Juan, Jr.

(Image from https://www.goodreads.com)

    A. Masagisag – gumagamit ang makata ang mga simbolo o pahiwatig sa pagpapakahulugan ng kanyang akda.

Halimbawa ng Tulang Masagisag

Ang Tahanang Daigdig
ni Ildefonso Santos

May isang tahanang malaki’t marikit,
Langit ang bubungan at lupa ang sahig.

Bawat silid nito’y may bundok na dinding,
Dagat at batisan ang siyang salamin.

Palamuti naman ang tanang bulaklak,
Tala at bituin ang hiyas na sangkap.

Maraming laruang nakapagtataka:
Isdang lumalangoy, ibong kumakanta…

May tanging laruang isang bolang apoy,
Aywan ba kung sino ang dito’y nagpukol.

At sino rin kaya ang tagapagsindi
Ng parol na buwang pananglaw kung gabi?

Ah, Siya ang ating mabait na Ama –
Kaybango ng hangin na Kanyang hininga!

At tayo? Oh, tayo ay magkakapatid
Sa bahay na itong ang ngala’y Daigdig!

    B. Imahistiko – ipinahahayag ng makata ang kanyang kaisipan at damdamin sa paggamit ng mga imahen at larawang-diwa.

Halimbawa ng Tulang Imahistiko

    C. Makatotohanan – tinutukoy ng makata ang kalagayan ng tunay na buhay sa daigdig o ng nakikita ng ating dalawang mata.

Halimbawa ng Tulang Makatotohanan

ANG MAGANDANG PAROL

ni Jose Corazon De Jesus

Isang papel itong ginawa ng lolo

may pula, may asul, may buntot sa dulo;

sa tuwing darating ang masayang Pasko

ang parol na ito’y makikita ninyo.

Sa aming bintana doon nakasabit

kung hipan ng hangi’y tatagi-tagilid,

at parang tao ring bago na ang bihis

at sinasalubong ang Paskong malamig.

Kung kami’y tutungo doon sa simbahan

ang parol ang aming siyang tagatanglaw,

at kung gabi namang malabo ang buwan

sa tapat ng parol doon ang laruan.

Kung aking hudyatin tanang kalaguyo,

mga kapwa bata ng pahat kong kuro,

ang aming hudyatan ay mapaghuhulo:

“Sa tapat ng lolo tayo maglalaro.”

Kaya nang mamatay ang lolo kong yaon,

sa bawat paghihip ng amihang simoy,

iyang nakasabit na naiwang parol

nariyan ang diwa noong aming ingkong.

Nasa kanyang kulay ang magandang nasa,

nasa kanyang ilaw ang dakilang diwa,

parang sinasabi ng isang matanda:

“Kung wala man ako’y tanglawan ang bata.”

    D. Makabaghan / Surealistiko – ang makata’y gumagamit ng mga pangitain at galaw ng isang isipang nahihibang at wala sa wastong kamalayan. 

Halimbawa ng Tulang Makabaghan/Surealistiko

Kung Ano Ang Isinisiwalat ng Salawikain

ni Epifanio San Juan, Jr.

Nadantayan ng kung anong patak ng dagta o katas ang lamang sinuyod

Nagitla sa bulong ng himlayan

Sa teorya ng pagsisisi anong bisa ng luha sa sinansalang udyok at himok

                            "sapagkat kami'y tao lamang"

Walang sala ang hangaring hinugot sa matris ng nagkatawang-lupa

Sumingit ang kirot sa pagitan ng dalawang guhit na nagsalikop

Nakiramay sa paghasik ng asin sa sariwang sugat

Dumaluhong magkalingkis di sapol ang praktika sa pagkamulat ng birhen

Salain man ang libog may pagsisisi pa rin

Matutuklasan sa gilid ng hukay ang bakas ng dagta sa himlayang sinuyod

                            Nakabulagta

Pakiramdaman ang wikang kay hapdi ng walang salang salarin