BAHAGI NG PANANALITA - ANG PANG-UKOL (PREPOSITION)

Ang Pang-ukol (Preposition) ay bahagi ng pananalitang nag-uugnay sa pangngalan, panghalip, pandiwa at pang-abay na pinag-uukulan ng kilos, gawa, ari, balak o layon.

Dalawang Pangkat ng Pang-ukol

A. Ginagamit bilang pangngalang pambalana (common noun) - mga pantukoy na ang layon, gawa, kilos o ari ay para sa lahat o balana.

Mga  Halimbawa:
1. Ang tema ng talakayan ay ukol sa kahalagahan ng edukasyon.
2. Ang mga donasyong ibinigay ng mga pulitiko ay para sa mga nasunugan.

3. Ang mga piling guro ay binigyan ng parangal.
4. Laban sa pamahalaan ang kanilang isinusulat.
5. Ang mga aklat na ito ay para sa batang-lansangan.

B. Ginagamit na pantukoy sa ngalan ng tanging tao - mga pantukoy na ang layon, gawa, kilos o ari ay para sa tanging ngalan ng tao.

Mga Halimbawa:
1. Ang librong kanyang binabasa ay ukol kay Imelda Marcos.

2.Para kay Nilo ang asong ito.
3. Ayon kay Jose Rizal, ang kabataan ang pag-asa ng bayan.

4. Ang kanilang tinatalakay ay tungkol kay Juan.
5. Hinggil kay Willie ang kanilang pinag-uusapan.

Iba Pang Uri ng Pang-ukol
1. sa , sa mga
2. ng, ng mga
3. ni, nina
4. kay, kina
5. sa, kay
5. nang may
6. alinsunod
7. para sa, para kay
8. hinggil sa, hinggil kay
9. ayon sa, ayon kay
10. nang wala

BAHAGI NG PANANALITA - ANG PANG-ANGKOP (LIGATURES)

ANG PANG-ANGKOP ay mga katagang idinudugtong sa pagitan ng dalawang salita upang maging kaaya-aya ang pagbigkas ng mga ito at magkaroon ng ugnayang panggramatika. Ito ay  maaaring matagpuan sa pagitan ng pang-uri at pangngalan. Ang pang-angkop ay ang mga katagang na, ng at g.

NA – ginagamit kung ang nauunang salita ay iuugnay sa sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig (consonant) maliban sa titik na n. Ito rin ang ginagamit sa mga salitang English na inuulit.

Halimbawa:

1. malalim – bangin   ===> malalim na bangin

2. mataas – tao ===>mataas na tao

3. feel – feel ===>feel na feel

4. yamot – yamot ===>yamot na yamot

5. tulay – bato ==>tulay na bato

NG – ginagamit kung ang unang salita ng iuugnay ay nagtatapos sa patinig (vowel).

Halimbawa:

1. malaya – isipan ===> malayang isipan

2. malaki – bahay ===>malaking bahay

3. buo – buo ===> buong-buo

4. madamo – hardin ===>madamong hardin

5. sombrero – pandan ===>sumbrerong pandan

G – ginagamit an gang iuugnay na unang salita sa sinusundan nito ay nagtatapos sa katinig na n.

Halimbawa:

1. aliwan – pambata ====> aliwang pambata

2. balon – malalim ===>balong malalim

3. pamayanan – nagkakaisa ===> pamayanang nagkakaisa

4. pamilihan – bayan ===>pamilihang bayan

5. institusyon – pangmental ===>institusyong pangmental